Nükleer santrallere, siber saldırılara karşı milli koruma kalkanı

Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürü İzzet Alagöz, nükleer santralleri yönetmek için tasarladıkları dijital kontrol platformu 'EÜAŞ otomasyon sistemleri'ni şu anda 17'nci santralde uyguladıklarını belirtti. Alagöz, "Dünyanın en hızlı mikro işlemcisini kullanma ve de en hızlı çözümleme dediğimiz arıza analizini yapabildiğimiz kontrol sistemi, EÜAŞ otomasyon sistemleri. Bunun da özel lansmanını yapacağız yakında. EÜAŞ otomasyon sistemleri, dünyada sadece 4 ülkenin yapabildiği, bizim de bunu başararak 5'inci ülke olduğumuz kontrol sistemidir. Amerika, Almanya, İsviçre ve Japonya, 5’inci ülke Türkiye oldu. Biz 1 yılda sadece EÜAŞ için 100 milyon dolara yakın bir tasarruf sağlayacak bir sistem geliştirmiş olduk. Kendi santrallerimize uygulayarak bu tasarrufu elde ediyoruz. Ama daha da önemlisi santrallerimiz için dışarıdan herhangi bir manipülasyon ile siber saldırılara karşı koruma sistemi almak yerine bütün kodların bize ait olduğu, bütün gizli kapıların bizim olduğu, yani kaynak kodlarının elimizde olduğu, donanımı ile yazılımı ile her şey bize ait bir kontrol sistemi geliştirdik ki bu aslında bize göre bir milli mücadelenin önemli bir adımıdır. Bir mühendis olarak milli mücadeleye böyle katkıda bulunabiliyoruz biz de" diye konuştu.

'EN GÜVENLİ KONTROL SİSTEMİ'

EÜAŞ otomasyon sisteminin fikrinin kendisine ait olduğunu söyleyen Alagöz, "Ben ömrümü adadım buna. Biz sistemi geliştirmek için aşağı yukarı 5 milyon dolar gibi bir laboratuvar ortamında yatırım yaptık. Erişilmesi mümkün olmayan bir sistem geliştirdik. Bu, sadece bizim çok zeki olmamızdan değil bu konuyu iyi bilmemiz ve bu konuya emek harcamamızdan kaynaklandı. Daha önce siber saldırı oldu. Bütün sistemlere sürekli olarak saldırı yapılıyor. Orta ve ileri düzeyde saldırılar yapılıyor ve buna karşı koruma kalkanımız var; ama sistem üreticisine karşı hiçbir kalkanımız yok. Dünyanın hiçbir ülkesinde yok; ama artık bizim var. Farkımız bu. Sistemi kuran kişiye karşı koruyamazsınız, elinde anahtarları var. Biz arka kapıları olmayan bir sistemi işletebilmek için o sistemi kendimiz kurmak zorundayız. Eğer bir başkasına kurdurursak hiçbir zaman yüzde yüz güvenli olmayacaktır. Yani bizim EÜAŞ otomasyon sistemi, bu yönü ile Türkiye’nin en güvenli kontrol sistemi diyebiliriz" dedi. 

'AYAĞA KALKMAMIZIN ZAMANI GELDİ'

2023 yılında yüzde 100 yerli türbin, jeneratör ve kontrol sistemlerini sahaya indirme hedeflerinin olduğunu aktaran Alagöz, "Bizim en büyük vizyonumuz buydu. Bunu da inşallah mart ayında başarıyoruz. Jeneratör ürettik, model türbin ürettik. Şu anda türbinin çarkı Ankara Ostim’de ayrı ayrı üretiliyor. Kontrol sistemi de hazır. Türbini sahaya indireceğiz. Biz martın sonu diye hedefledik. Ancak biz yerli mühendisliğin istediğimiz düzeyde olmadığına inanıyoruz. Olması gereken yerde değiliz biz, bir mühendis olarak itiraf ediyorum ama artık ayağa kalkmamızın zamanı geldi. Bütün dünyaya baş kaldırdığımız bir zamanda, bütün dünyaya dik duruş sergilediğimiz bir zamanda mühendislik olarak başkalarının mühendisliği ile ayakta duramayız" diye konuştu.

EÜAŞ Genel Müdürü Alagöz, Sakarya Nehri üzerinde Adnan Menderes'in açılışını yaptığı Hasan Polatkan Santrali'nin 62 yaşında olduğunu da hatırlatarak, "Artık türbin de jeneratör de ömrünü tamamladı. Biz Türkiye’deki yerli mühendisliğin Sakarya’dan ayağa kalkmasını bekliyoruz. Necip Fazıl Kısakürek'in şiirinde 'Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk Sakarya' dediği gibi biz de Sakarya Nehri üzerinde ayağa kalkacağız. Yüzde 100 yerli türbin, yerli jeneratör kontrol sistemi de orada kullanılacak" dedi.