Bakan Nebati: Merkezi Yönetim Bütçe Ödenekleri 1 trilyon 81 milyar lira artırıldı

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, Meclis Başkanvekili Celal Adan Başkanlığı'nda toplandı. Genel Kurul'da, 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu Teklifi (Ek Bütçe) görüşmeleri başladı. Hükümet adına sunum yapan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, dünyada yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, kamu maliyesinin ekonominin en güçlü taraflarından biri olmaya devam ettiğini söyledi. Bugüne kadar mali disiplinden hiçbir zaman taviz vermediklerini vurgulayan Bakan Nebati konuşmasında şöyle dedi:

"2022 yılı bütçe hedef ve tahminleri 2021 yılının ikinci yarısındaki makroekonomik görünümden hareketle belirlenmişti. Ancak, dünyada hızla yükselen enflasyon, tedarik zincirleri ve lojistik alanındaki sıkıntılar, emtia fiyatlarındaki rekor seviyeler ile jeopolitik gerginlikler, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de makroekonomik görünüm ve varsayımlarda değişimlere yol açmıştır. Dünya son yüzyılın en zorlu dönemlerinden geçiyor. Küresel ekonomi 2020 yılında ikinci dünya savaşından sonraki en büyük daralmasını yaşadı. Sonrasında, salgının yaraları tam sarılamadan, enflasyon tüm dünyayı etkisi altına almaya başladı."

'KÜRESEL SORUNLAR DERİNLEŞTİ'

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın, devam eden küresel sorunları daha da derinleştirdiğini kaydeden Bakan Nebati, "Dünya ekonomik, siyasi ve insani alanlarda büyük belirsizlikler ve risklerle karşı karşıya. Enflasyon bugün dünya ekonomisinin bir numaralı sorunu ve birçok ülkede son 40 yılın en yüksek seviyelerine ulaşmış durumda. Örneğin, enflasyon ABD'de 1981 yılı Aralık ayından bu yana, Birleşik Krallık'ta ise 1982 yılından bu yana en yüksek düzeyine çıkmıştır. Almanya'da ise enflasyonda dünyada petrol şokunun yaşandığı 1973-74 dönemindeki seviyeler görülmüştür. Tedarik sıkıntıları ve lojistik problemleri halen mevcut" dedi.

'GIDA FİYATLARINA İLİŞKİN BASKILAR DEVAM EDİYOR'

Emtia fiyatlarının yüksek seyrini sürdürdüğünü söyleyen Bakan Nebati, Rusya'ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle enerji ve gıda fiyatlarına ilişkin fiyat baskılarının devam ettiğini vurguladı. Küresel ölçekte enflasyon oranlarının yükseldiği, hayat pahalılığının yaşandığı, finansal koşulların sıkılaştığı, büyümelerin yavaşladığı ve uluslararası ilişkilerde tansiyonun yükseldiği bir dönemden geçildiğine dikkat çeken Bakan Nebati, "Küresel ekonomiye entegre olmuş Türkiye ekonomisi de bu zorlu şartlardan doğal olarak etkilenmektedir. Özellikle, bizim gibi enerji ithalatçısı ülkeler maliyet şoklarına maruz kalmaktadır" diye konuştu.

AK Parti iktidarlarının 20 yıllık ekonomi modelinden de bahseden Nebati, "Türkiye büyüme konusundaki başarısını birçok zorlu dönemde ispat etmiştir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki en derin küresel daralmanın yaşandığı 2020 yılında dahi büyümeyi başaran ekonomimiz, 2021 yılında yüzde 11 oranında büyüme ile G-20 içinde birinci sıraya yerleşmiştir" ifadelerini kullandı. Ekonomideki büyüme rakamlarını paylaşan Bakan Nebati, "Ekonomimiz ilk çeyrekte yüzde 7,3 büyümüş, büyümeye iç talebin katkısı 3,9 puan, dış talebin katkısı ise 3,5 puan olmuştur" dedi.

'İHRACATIMIZ ARKA ARKAYA REKORLAR KIRIYOR'

Bakan Nebati, ihracatın arka arkaya rekor kırdığını belirterek, "İhracatımız son 21 ayın 19'unda aylık bazda rekor kırdı. 2022 yılı Mayıs ayında ihracatımız yıllık 242,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır" değerlendirmesinde bulundu.

ENFLASYON DÜNYANIN DERDİ

Enflasyonun sadece Türkiye'nin değil, dünyanın sorunu olduğunu kaydeden Bakan Nebati şöyle dedi:

"Bir taraftan enerji ve gıda başta olmak üzere emtia fiyatları artıyor, diğer yandan fiyatını kabul etseniz bile ürünü bulamıyorsunuz. Ürünü bulsanız konteynırı, gemiyi bulamıyorsunuz. Sonuçta tüm dünya bu karmaşanın bedelini enflasyon olarak ödüyor. Bunlara ilaveten, ülkemizde de başta döviz kurunun etkisi olmak üzere fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar enflasyonu olumsuz etkilemiştir. Ülke olarak geçmişte enflasyondan çok çektik. İktidara geldiğimiz andan itibaren enflasyonla mücadele ettik ve başarıya ulaştık. Enflasyonun olumsuz etkilerinin farkındayız. Enflasyonla mücadele konusunda gerekli tecrübe ve donanıma sahibiz, mücadelemizi kararlılıkla sürdürüyoruz ve enflasyonu kısa süre içerisinde düşürmeyi yine biz başaracağız."

2023 yılının ilk çeyreğinden itibaren Türkiye'nin kendi doğalgazını hanelere ulaştıracağını açıklayan Bakan Nebati, "Bundan sonra da enerji kaynaklı fiyat artışlarına karşı daha korunaklı hale geleceğiz" dedi. Küresel düzeyde yaşanan pek çok olumsuz gelişmeye rağmen 2022 yılında da bütçe dengesinde bozulmaya izin vermediklerini kaydeden Nebati, "Son aylardaki gelişmeler hem gelir beklentilerimizi hem de harcama büyüklüklerimizi artırdı, ihtiyaçlarımızı farklılaştırdı" ifadesini kullandı.

'EK BÜTÇE TEKLİFİMİZİ DENGEYİ KORUYAN ANLAYIŞLA HAZIRLADIK'

Ek bütçeye ilişkin Nebati, "Ek Bütçe Kanun Teklifimizi, gelir tahminlerimizle uyumlu ve kamu maliyesinde dengeyi koruyan bir anlayışla hazırladık. 2022 yılı Ocak-Mayıs döneminde bütçe gelirlerimiz bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 100 artışla 1 trilyon 84 milyar lira, vergi gelirlerimiz ise yüzde 108 artarak 881 milyar lira olarak gerçekleşmiştir" açıklamasında bulundu. 

Bakan Nebati Ek Bütçe Kanun Teklifi  ile Merkezi Yönetim Bütçe Ödeneklerine ilişkin kalemleri şöyle açıkladı:

"Ek Bütçenin; 216,9 milyar lirasını, kamu çalışanlarımızın aylıklarında yapılan artışlar kapsamında personel giderlerine, 154 milyar lirasını emekli aylıklarında yapılan artışlar başta olmak üzere sağlık giderleri ile işveren prim teşviki ödemeleri gibi giderleri karşılamak amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan transferlere, 134,5 milyar lirasını vatandaşlarımızın hanelerinde tükettikleri elektrik ve doğalgazı piyasa fiyatlarının çok daha altında kullanmalarını sağlamaya, 105 milyar lirasını, yatırımların daha hızlı tamamlanabilmesi amacıyla; tarımsal sulama projeleri, Organize Sanayi Bölgesi ve Küçük Sanayi Sitesi yatırımları ile karayolu ve demiryolları başta olmak üzere yatırımlara, 103,3 milyar lirasını mahalli idarelere, 44,8 milyar lirasını engelli evde bakım destekleri, 65 yaş üstü bakıma muhtaç yaşlıların ve engelli vatandaşlarımızın aylıkları, muhtaç ailelere yapılacak yardım ödemeleri ve diğer sosyal amaçlı giderlere, 37,1 milyar lirasını tarıma ayrılan destek ödemelerine ve diğer giderlere, 40 milyar lirasını mevduat ve katılma hesaplarının kur artışlarına karşı korunmasına ilişkin giderlere, 156 milyar lirasını zorunlu harcamalar başta olmak üzere diğer ödenek ihtiyaçlarının karşılanmasına, 89,4 milyar lirasını ise faiz giderlerine  ayırmış bulunuyoruz."

'KÜRESEL EKONOMİDE CİDDİ BİR YAVAŞLAMA ORTAYA ÇIKTI'

TBMM Genel Kurulu'nda devam eden ek bütçe görüşmelerinde siyasi parti grup temsilcileri konuşmalarını yaptı. AK Parti Grubu adına söz alan Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, ek bütçenin ayrıntılarını anlattı. Dünyada ekonominin değiştiğini vurgulayan Kurtulmuş, "Dünyadaki herhangi bir yerdeki ekonomik gelişme dünyanın bütün ülkelerini ve bütün ekonomilerini etkiler bir hale gelmiştir. Bu anlamda, Rusya'ya yapılan yaptırımların da dünya ekonomisindeki bu olumsuz gelişmeleri fevkalade ciddi şekilde etkileyen bir fonksiyon icra ettiğini hep beraber görüyoruz. Yine, bütün bunların sonucu olarak küresel ekonomide maalesef ciddi bir yavaşlama ortaya çıktı, 2022 için küresel ekonomideki büyüme yüzde 4,5'ten yüzde 3 seviyelerine indirildi. Bu gelişmelerin dünyada herhangi bir ekonomiyi etkisi altında bırakmaması mümkün değildi" dedi.

CHP Grubu adına söz alan Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, hükümetin ekonomi modelini eleştirerek, "TÜİK rakamlarına göre bile şu anda enflasyon yüzde 73,5. Patlatmışsınız, bunun nesiyle övünürsünüz, bunun nesini alkışlarsınız, ben anlayamıyorum. Üretici enflasyonu ise çıkmış yüzde 132'ye. Cumhuriyet tarihinin en yüksek enflasyonunu yaşatıyorsunuz bu ülkeye" diye konuştu.

MHP Grubu adına konuşan Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı da Meclis'e sunulan ek bütçeye ilişkin, "Küresel belirsizliklerin ve risklerin devam ettiği bu makroekonomik ve jeopolitik ortamda ülkemizde mevcut bütçe ödeneklerini artırmaya, dolayısıyla kamu hizmetlerinde herhangi bir aksaklık oluşmaması amacıyla 2022 yılı bütçesinde revizyona gitme ihtiyacı hasıl olmuştur" değerlendirmesinde bulundu.

İYİ Parti Grubu adına söz alan Grup Başkanı İsmail Tatlıoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin sunumunu eleştirdi. Tatlıoğlu, Nebati'nin, "Enflasyonda hedefe ulaştık" sözlerini hatırlatarak, "Ya siz millete söylemediğiniz bir hedefin sahibisiniz ya da on yıldır uyuyorsunuz da yeni uyandınız. Böyle bir söz gerçekten burada parlamentoyu, parlamento mensuplarını ve konuşmacıları bile ciddi olmaktan uzaklaştırır. Anlıyorum ki geldiğimiz noktada Türkiye fotoğrafına baktığımızda, siz de dahil, Türk ekonomisini yönetenler ne bu coğrafyayı ne bu bölgeyi ne de bu zamanı anlama profiline sahip değilsiniz; gerçekten şaşılacak bir şey" dedi.

HDP Grubu adına söz alan Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan ise hükümetin ekonomik politikalarını eleştirdi.

'YÜZDE 40 ORANINDA ARTIŞ OLACAĞINI ÖN GÖRMEKTEYİZ'

Konuşmaların ardından, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Nebati, kamu görevlileri ve emeklilerin maaşlarına ilişkin sorulara şöyle yanıt verdi:

"2022 yılı Ocak ayında memurlarımızın ve memur emeklilerimizin aylıklarında enflasyon zammı dâhil yüzde 30,95 oranında, SSK ve BAĞ-KUR emeklilerimizin aylıklarında ise yüzde 25,47 oranında artış yapılmıştır. Temmuz ayında, söz konusu aylıklarda yapılacak artış haziran ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla kesinleşecek olup yaklaşık yüzde 40 oranında artış olacağını öngörmekteyiz. Bu kapsamda, 2022 yılında memurlarımız ve memur emeklilerimizin aylıklarında yapılacak kümülatif artış yaklaşık yüzde 83'e, SSK ve BAĞ-KUR emeklilerimizin aylıklarında yapılacak kümülatif artış ise yaklaşık yüzde 76'ya ulaşacaktır."

'BAZI ÜLKELER İKİNCİ KEZ EK BÜTÇEYE GİTMİŞ DURUMDADIR'

Bakan Nebati, muhalefet partili milletvekillerinin ek bütçeye ilişkin eleştirilerine, "Dünyada ender ülke ek bütçe yapıyor. 2022 yılı için ek bütçe kanununun hazırlanması ihtiyacı sadece Türkiye'ye mahsus bir durum değildir, 2022 yılının olağan dışı gelişmelerinden dolayı Almanya, Güney Kore, Japonya ve Finlandiya gibi ülkelerin yer aldığı pek çok ülke şu anda benzer ek bütçe süreçlerine gitmiş bulunmaktadır ve bazı ülkeler ikinci kez ek bütçeye gitmiş durumdadır" açıklamasında bulundu.

Ek bütçe görüşmeleri sırasında, muhalefet partili milletvekillerinin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'ye yönelik eleştirileri tartışmaların yaşanmasına neden oldu. AK Parti ve CHP'li milletvekilleri arasında sık sık sözlü tartışmalar yaşandı.