Bir gazetecinin ortaya çıkardığı sahtekarlık: Theranos
2003 yılında bir damla kanla 200’den fazla hastalığı teşhis eden cihaz geliştirdiğini iddia ederek toplamda yaklaşık 900 milyon dolarlık yatırım alan ve tarihin en büyük sahtekarlıklarından birine imza atan Elizabeth Holmes, yargılandığı 11 suçun 4’ünden suçlu bulundu.
Wall Street Journal’da Pulitzer ödüllü gazeteci John Carreyrou tarafından 2015 yılında keşfedilen teknolojinin sorgulandığı makalenin yayınlanmasından sonra vaat ettiği teknolojiye hiç sahip olmadığı ortaya çıkan Holmes’ün cezası gelecek günlerde kesinleşecek.
YARIM DÖNEM STANFORD ÜNİVERSİTESİ’NDE OKUDU
Theranos’un sahibi Elizabeth Holmes, 2003 yılında 19 yaşındayken Stanford Üniversitesi’nde sadece yarım dönem okuduktan sonra okulu bırakarak Theranos’u kurdu. Holmes, sadece bir damla kanla 200’den fazla kan testini yaparak kanser dahil birçok hastalığı teşhis eden bir cihaz geliştirdiğini açıkladı ve 2004 yılında 6 milyon dolarlık yatırım aldı.
Holmes, 2011 yılına kadar aralarında iki eski ABD bakanının da bulunduğu, Henry Kissinger gibi isimleri şirketin Yönetim Kurulu’na katmayı başardı ve Fox Medya’nın sahibi Rupert Murdoch’tan yatırım aldı. Theranos 2013 yılında Edison adlı kan testi makinesi olduğunu iddia ettiği cihazla tek bir damla kan üzerinde çok çeşitli kan testleri yapabildiğini iddia ederek teknolojisinin tanıtımını yaptı ve ABD’nin en büyük eczane zinciri Walgreens Boots Alliance ile ortaklığa girdi.
THERANOS’UN DEĞERİ 9 MİLYAR DOLARA YÜKSELDİ
Holmes, 2014 yılında Theranos için yüz milyonlarca dolar yatırım alarak şirketin değerini 9 milyar dolara yükseltti ve Forbes dergisine yılın en genç kadın milyarderi başlığıyla kapak oldu. 2015 yılında Wall Street Journal için çalışan ve sağlık alanında araştırma gazetecilik yapan John Carreyrou’nun dikkatini çekti. Carreyrou’nun WSJ’de yayınlanan ve Theranos’un sahip olduğu teknolojiyi sorgulayan makalesinden sonra ABD sağlık yetkilileri tarafından şirket hakkında inceleme başlatıldı.
Theranos'a yaklaşık 100 milyon dolar yatırım yapan Ortak Fon Yönetimi, 2016 yılında yatırımı güvence altına almak için teknolojisi hakkında yalan söylediğini iddia ederek şirkete menkul kıymetler dolandırıcılığı davası açtı. 2018 yılında Elizabeth Holmes ve o zaman erkek arkadaşı olan şirketin COO’su Ramesh "Sunny" Balwani’ye sahtekarlık suçlamasıyla dava açıldı. Dava yaklaşık 4 yıldan sonra bu Pazartesi günü Holmes’ün 4 ayrı sahtekarlıktan suçlu bulunmasıyla sona erdi.
STEVE JOBS’U TAKLİT EDİYOR İDDİASI
Gazeteci Carreyrou, skandalın detaylarını yazdığı ‘Kötü Kan: Silikon Vadisi Girişiminde Sırlar ve Yalanlar’ kitabında; Elizabeth Holmes’ün Apple’ın kurucusu Steve Jobs’tan ilham aldığı ve kendini Jobs’un bir kadın versiyonu gibi görmeye başladığını vurguladı. Holmes, sıklıkla Jobs gibi siyah boğazlı kazak giyerek basında yer almış ve ABD basını tarafından Jobs’u taklit ettiği ileri sürülmüştü.