AYM'den, uzun süren boşanma davaları için 'hak ihlali' kararı
Anayasa Mahkemesi (AYM), boşanma davaları yıllarca sonuçlanmadığı için aile kuramadıklarını ileri süren başvurucuların evlenme haklarının ihlal edildiğine hükmederek, manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
AYM'ye başvuran N.Ç. ile diğer başvurucular, boşanma davalarına ilişkin sürecin uzaması nedeniyle yeniden evlenme ve aile kurma hakkından mahrum kaldıklarını ileri sürdü. AYM, N.Ç. ve diğer başvurucuların dosyasını birleştirerek, karara bağladı. 14 Mayıs 2025 tarihinde oybirliğiyle verilen kararda, N.Ç.'nin taraf olduğu başvuru dışında diğer başvurucuların taraf oldukları boşanma davalarında yargılamaların kesinleştiği, hepsi de çekişmeli olan davaların yaklaşık 5 ile 10 yıl arasında bir sürede sonuçlandığının görüldüğü belirtildi. N.Ç.'nin taraf olduğu davanın ise 9 Kasım 2016 tarihinde açıldığı ve halen devam ettiğine dikkat çekildi.
AYM kararında, evlenme hakkının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 12’nci maddesi kapsamında özel olarak düzenlendiğine işaret edilerek, bu hakkın Anayasa’nın 20’nci ve 41’inci maddelerinde güvence altına alındığı ifade edildi. Kararda, "Yargılamalar bir bütün halinde değerlendirildiğinde başvurucuların yargılama sürecinde takip ve özen yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz edilemez. Bunun yanında yargılamaların uzamasında başvurucuların bir dahlinin bulunduğunun söylenemeyeceği dikkate alındığında somut olayın koşullarında evlenme hakkını zedelemeyecek şekilde gerekli özen yükümlülüğünün gösterilmediği ve yargılamaların sonuç itibarıyla makul bir sürede tamamlanmadığı sonucuna ulaşmak mümkündür. Böylece devletin boşanma davalarını makul bir sürede sonlandırma yükümlülüğünü yerine getirmediği ve bu suretle kişinin özel ve aile hayatını düzenleyebilmesi, aile kurma bağlamında özel hayatına dair kararlar alabilmesi yönünden başvurucuya evlenme hakkını zedeleyecek şekilde külfet yüklendiği değerlendirilmektedir" denildi.
AYM, açıklanan gerekçelerle başvurucuların Anayasa'nın 20'nci ve 41'inci maddelerinde güvence altına alınan evlenme hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Yüksek mahkeme, evlenme hakkının ihlal edildiğinin tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvuruculara manevi tazminat ödenmesine de karar verdi. Bazı başvurucuların maddi tazminat talebi ise reddedildi.