Bakan Yumaklı: Ulusal Su Planı ile 8 hedef, 31 strateji ve 141 eylem belirledik

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Namık Kiper Toplantı Salonu'nda düzenlenen Ulusal Su Kurulu 4'üncü Toplantısı'na katıldı. Bakan Yumaklı, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, "Dünya genelinde etkileri her geçen gün artan iklim değişikliği, tüm insanlığı ilgilendiren bir sorun haline geldi. Kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınları gibi olayların maalesef artık birer istisna değil, yeni normalimiz olduğunu özellikle ifade etmek isterim. Bu yıl küresel iklim krizine bağlı olarak, orman yangını sayısında maalesef artış yaşıyoruz. Yeşil vatanı korumak için cansiperane ateşle savaşan orman kahramanlarımıza teşekkür ediyorum. Bu uğurda şehadete eren tüm kahramanlarımızı rahmet ve minnetle anıyorum. Yeşil vatan kadar, 'Mavi Vatan'ın da korunup geliştirilmesi için de var gücümüzle çalışıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi, 'Suyumuzu korumakla vatanımızı korumak arasında mahiyet itibarıyla bir fark yoktur.' Bu şiarla; suyu, toprağı, tarımı ve ormanı, sadece birer sektör değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak görüyoruz. Sürdürülebilir su yönetimi, gıda güvenliği ve yeşil vatan savunmasının, artık milli güvenlik meselesi olduğunu tekraren vurgulamak isterim" diye konuştu.

'11 BİNE YAKIN SU VE SULAMA ESERİNİ ÜLKEMİZE KAZANDIRDIK'

Su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayırarak, 321 projeyi daha hayata geçirdiklerinin altını çizen Yumaklı, "Son 23 yılda suyun akışına yön vermek adına, 3,4 trilyon lira yatırım yaparak, 11 bine yakın su ve sulama eserini ülkemize kazandırdık. Diğer yandan önümüzdeki 10 yıllara ışık tutacak 4'üncü Tarım Orman Şurası'nda 11'i su ile ilgili olmak üzere, 86 karara imza attık. Bu kararlar doğrultusunda, bakanlık olarak pek çok somut adımı attık ve atmaya devam ediyoruz. Yapılan bilimsel ve teknik altyapıya sahip modelleme çalışmalarıyla, göllerimizin gelecek projeksiyonlarını belirliyor, kuraklık ve kirlilik baskılarına karşı alınması gereken tedbirleri ortaya koyuyoruz. Aldığımız tedbirleri sizinle paylaşmak isterim. İlk olarak; göl eylem planlarımızı hazırlayarak uygulamaya koyuyoruz. Bu eylem planlarına hatırlayacağınız üzere Eğirdir Gölü'nden başladık. Türkiye'nin en büyük göllerinden olan Eğirdir Gölü'nün hacmi, yüzde 55 oranında geriledi. Bu sorunu çözmek için, buraya 5 yılda 21 milyar liralık yatırım yapacağız. Bunun ilk adımı olarak, göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi yapacak projenin ihalesini yaptık. Bunu da buradan duyurmak isterim. Eğirdir Gölü için hazırladığımız bu planları; Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca göllerimiz için de sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde bu göllerimiz için de tek tek eylem planlarımızı açıklayacağız" dedi.

'MODERN SULAMA SİSTEMLERİNİ YAYGINLAŞTIRIYORUZ'

Turizmden sanayiye, kentselden tarımsala, tüm su kullanıcıları için yol haritası belirlediklerini ifade eden Yumaklı, "İkinci olarak, su kaynaklarımızın daha verimli kullanılması için Su Verimliliği Yönetmeliği'ni yayımladık. İçme suyu şebekelerindeki kayıp oranında, 2004 yılındaki yüzde 60'larda olan seviyeyi, bugün yüzde 31,6 seviyesine indirdik. Ancak bazı şehirlerimizde hala yüzde 60'lara varan su kayıpları olduğunu görüyoruz. Bu konudaki yatırımların belediyelerimiz tarafından hızlandırılması son derece önemlidir. Üçüncü olarak, modern sulama sistemlerini yaygınlaştırıyor, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemlerini kuruyoruz. Kapalı sulama sistem oranını yüzde 38'den 2028'e kadar yüzde 45'e çıkarmayı hedefliyoruz. Bireysel sulama sistemlerine hibe destekleri sağlamaya devam ediyoruz. Ayrıca, atık su ve atık yönetimi, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi tipi yatırımlara, azami yüzde 75'i geçmemek kaydıyla ek yüzde 10 kamu katkısı veriyoruz. Dördüncü olarak, son yıllarda yaşadığımız ikilim değişikliğinin, su kaynaklarımız üzerindeki olumsuz etkilerine uyum sağlayabilmek adına alternatif su kaynaklarına yöneliyoruz. Bu maksatla atık suların arıtılarak, tarım başta olmak üzere, diğer sektörlerde kullanılması yaptığımız çalışmalar içerisinde ön plana çıkıyor. Bu çalışmaların altyapısının gerek bilimsel gerekse sosyal ve ekonomik olarak araştırılması ve uygulanabilir çıktıların ortaya konması önemlidir. Bu amaçla yaptığımız çalışmalardan birisi olan; Gediz Havzası'ndaki su kalitesini iyileştirmek amacıyla, Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi için atık su arıtma tesisinin yatırımını önceliklendirdik ve gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Bu önemli yatırım, Gediz Havzası'ndaki su kalitesine önemli katkılar sağlayacak" diye konuştu.

‘SUYUMUZA GÖZÜMÜZ GİBİ BAKIYORUZ’

2025-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Su Planı'nı; kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, su ve kanalizasyon idareleri, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerden gelen görüşler doğrultusunda tamamladıklarını kaydeden Yumaklı, "Bu süreçte 192 kurum ve kuruluş görüşü alındı, 752 görüş değerlendirildi. Bu plan, önümüzdeki 10 yıla dönük hedef, strateji ve eylemlerimizi belirlemekte, su-gıda-enerji bağlantısından, akıllı su yönetimine kadar geniş bir perspektifte değerlendirmeler içeriyor. Tedbir, ortak sorumluluklar, sosyoekonomik yaklaşım, sürdürülebilirlik, araştırma, teknoloji geliştirme ve inovasyon, kriz yönetimi yerine risk yönetimi ile halk sağlığı ve refahının sağlanması temel ilkelerine dayanan Ulusal Su Planı kapsamında; 8 farklı hedef, 31 Strateji ve 141 eylem belirlendi. Plan, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecek. O zaman kamuoyuna da daha ayrıntılı şekilde bu planı anlatacağız. Suyumuza gözümüz gibi bakıyoruz, onu en verimli şekilde değerlendirmek için seferberlik halinde çalışıyoruz" dedi.

KURUL KARARLARINI TEK TEK AÇIKLADI

Bakan Yumaklı, kurulda alınan kararları aktarırken, sözlerine şu şekilde devam etti:

"Oy birliğiyle 6 karar aldık. Birinci karar, Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı kapsamında yer alan sektörel ve bireysel eylemlerin, tüm kurumlar tarafından iş birliği halinde uygulanması. İklim dostu şehirler oluşturulması için atık suyun geri kazanılarak yeniden kullanılması, su kayıplarının azaltılması, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemi gibi uygulamaların yaygınlaştırılması. Vatandaşı bekleyen kuraklık riskine karşı farkındalığın artırılarak bireysel önlemlerin alınmasının sağlanması. İkinci karar, kaynaktan musluğa içme suyu güvenliği için yapılan izleme, denetim çalışmalarının entegrasyonu. İşletme ve bakımda insan kaynakları yönetimi ile tüm illerde kırsalda içme suyu yönetiminin iyileştirilmesi maksadıyla İl Su Kurulları bünyesinde, teknik, hukuki ve idari açıdan mevcut durumun tespiti ile sorun ve çözüm önerilerine ilişkin raporun hazırlanarak Ulusal Su Kurulu'na sunulması. Üçüncü karar, havzalardaki suyun kalite ve miktarına en üst seviyede fayda sağlayacak yatırımlara öncelik verilmesi. Bu kapsamda, Kızılırmak deltası ekosisteminin korunması için Çankırı, Çorum ve Yozgat illerine ait atık su arıtma tesislerinin inşası ve geliştirilmesi. Dördüncü karar, Ulusal Su Planı’nın onaylanması. Beşinci karar, Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın Yönetim Planlarının onaylanması. Altıncı karar ise arıtılmış atık suların tarımda yeniden kullanılmasına ilişkin sorun ve çözüm önerilerinin değerlendirilerek, idari, teknik ve hukuki çözüm önerisi oluşturacak bir alt kurul teşkil edilmesi." 

'YAKLAŞIK 20 MİLYON DEKAR ALANDA TAŞKIN KONTROLÜ SAĞLAMAKTAYIZ'

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) bahçesinde düzenlenen 'Kazıcı Yükleyici Teslim ve Dağıtım Töreni'ne katıldı. Bakan Yumaklı, yaptığı konuşmada, "Günümüzde küresel ısınma ve iklim değişikliği sebebiyle suya bağlı afetlerin sıklığı, şiddeti ve etki alanı maalesef kayda değer bir artış göstermektedir. Çok yakından şahit olduğumuz kuraklık hadiseleri, orman yangınları ve taşkınlar, sadece vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini değil, dünyayı paylaştığımız tüm canlıları da etkilemekte, büyük acılara sebep olmaktadır. Taşkınlar, ülkemizde ne yazık ki depremlerden sonra en çok can ve mal kaybının yaşandığı afetler olarak öne çıkıyor. DSİ, taşkın problemleri olan havzaları etüt ederek hem yapısal hem de taşkın önleyici tedbirleri belirleyen öncü kurumumuzdur. Barajlar ve taşkın kontrol tesisleri inşa ederek yaklaşık 20 milyon dekar alanda taşkın kontrolü sağlamaktayız" ifadelerini kullandı.

'YEŞİL KARINCALAR' BÜYÜK ROL ÜSTLENMEKTEDİR'

Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere, yüksek risk taşıyan illerde geçirgen tersip bentleri, moloz bariyerleri ve sel tırmıkları gibi yenilikçi uygulamaları hayata geçirdiklerini belirten Bakan Yumaklı, "Taşkınlarla mücadelemizde en güncel teknolojileri kullanarak, afetleri önceden tahmin edebilmeyi ve zararları en aza indirmeyi hedefliyoruz. Bu doğrultuda hizmete aldığımız Taşkın Erken Uyarı Sistemi (TEUS) sayesinde, aşırı yağışlar sonrası derelerimizdeki ani su yükselmelerini radar sensörleri ile tespit ederek, ilgili birimlerimize anında bildiriyoruz. Örneğin; Giresun'da 10 Temmuz 2023'te yaşanan taşkın afetinde, Terme Çayı'nda 26 Mart ve 7 Temmuz 2024'te yaşanan olaylarda, TEUS sayesinde, vatandaşlarımızın tahliye edilmesi ve iş makinelerimizle hızlı müdahalede bulunulması sağlanmıştır. Bu ve benzeri birçok müdahale TEUS sayesinde gerçekleşmiş, olası büyük felaketlerin önüne geçilmiştir. DSİ'nin taşkınlarla mücadelesinde ‘Yeşil Karıncalar’ olarak anılan iş makinelerimiz, büyük bir rol üstlenmektedir. Onlar, taşkın öncesi dere yataklarını temizleyen, afet anında en ön saflarda mücadele eden ve sonrasında yaraları sarmak için durmadan çalışan kahramanlardır" diye konuştu.

'KAZICI YÜKLEYİCİ SAYIMIZI 91'E ÇIKARIYORUZ'

Bakan Yumaklı, "DSİ Makine Parkı, son alımlarla birlikte 3 bin 925 adede ulaşan makine ve ekipman sayısıyla, afet bölgelerinde hızlı müdahale kabiliyeti sağlaması bakımından ülkemiz için büyük bir avantajdır. Bugün, bu devasa filoya 50 adet kazıcı yükleyici ekliyoruz. Bu makineler özellikle kanal açma, temizlik ve yükleme gibi temel görevlerin yanı sıra büyük makinelerin giremediği dar alanlarda da görev yapabilecek özelliklere sahiptir. Lastik tekerlekli olmaları sayesinde, olay yerlerine hızlıca intikal edebilmeleri, şehir içi sel ve taşkınlarda büyük avantaj sağlamaktadır. Bu alım sayesinde, mevcutta 41 olan kazıcı yükleyici sayımızı 91'e çıkarıyoruz. Bu makinelerin 0-10 yaş yaşlılık oranını, yüzde 7'den yüzde 58'e yükselterek makine parkımızı gençleştiriyoruz" dedi.

Bakan Yumaklı, konuşmasının ardından araçları inceleyerek, kazıcı yükleyicilerin arasında basın mensuplarına poz verdi.