Prof. Dr. Ali Uğur Ural: Bir ünite kan ile üç hayat kurtarabilirsiniz

Güven Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Uğur Ural, günümüzde düzenli kan ve kök hücre bağışının milyonlarca insanın yaşamını sürdürebilmesi için hayati önem taşıdığını söyledi. Prof. Dr. Ali Uğur Ural, bağışın sadece bir iyilik değil, doğrudan bir hayat kurtarma eylemi olduğuna dikkat çekerek, her sağlıklı bireyin bu sorumluluğu taşıması gerektiğini kaydetti. Prof. Dr. Ali Uğur Ural, kan ve kök hücre bağışının önemiyle ilgili yaptığı açıklamada, sağlıklı bir bireyin yapacağı bir ünite kan bağışıyla üç kişiye hayat verebileceğini belirtti. Prof. Dr. Ural, 18-65 yaş aralığında ve 50 kilonun üzerinde olan sağlıklı bireylerin kan bağışçısı olabileceğini söyleyerek, “Erkekler 90, kadınlar ise 120 günde bir kan verebilir. İşlem yaklaşık 30–35 dakika sürer ve tamamen steril, tek kullanımlık malzemelerle gerçekleştirilir. Bu nedenle bağış sırasında herhangi bir hastalık bulaşma riski bulunmamaktadır” diye konuştu.

Her kan bağışında yaklaşık 450 ml yani bir ünite kan alındığını belirten Prof. Dr. Ural, “Bağışlanan kanlar hemen kullanılmaz. Öncelikle HIV (AIDS), Hepatit B, Hepatit C ve Sifiliz gibi hastalıklar açısından test edilir. Ardından kan, eritrosit, trombosit ve plazma olmak üzere üç bileşene ayrılarak uygun koşullarda saklanır ve hastanelere gönderilir. Halkın yüzde 39’u A Rh pozitif, yüzde 29’u 0 Rh pozitif, yüzde 14’ü B Rh pozitif, yüzde 6’sı A Rh negatif, yüzde 5’i AB Rh pozitif, yüzde 4’ü 0 Rh negatif, yüzde 2’si B Rh negatif, yüzde 1’i ise AB Rh negatif kan grubuna sahiptir. Bir insanda vücut ağırlığına göre ortalama 5 litre kan bulunur. Trombosit aferezi bağışıyla ilgili de aferez cihazı ile bağışçının kanı alınarak sadece trombositler ayrılır, kalan kısım bağışçıya geri verilir. Damar yapısı uygun olan ve bazı ilaçları son günlerde kullanmamış kişiler aferez trombosit bağışı yapabilir. Bu yöntemle haftada en fazla 2 defadan fazla olmamak koşulu ile yılda 24 kez trombosit bağışı yapılabilir” dedi.

Prof. Dr. Ural, kök hücre bağışı ilişkin, “18–50 yaş arasındaki, sağlıklı, Hepatit B ve Hepatit C, Sifiliz, HIV(AIDS) ve kanser tanısı almamış bireyler TÜRKÖK’e kök hücre bağışçısı olabilir. Kök hücreler özellikle lösemi, lenfoma ve kemik iliği yetmezlikleri gibi kan hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Verici ile alıcı arasında HLA olarak adlandırılan doku uyumu gereklidir. En yüksek eşleşme ihtimali kardeşler arasında olur. Aile içinde uyum bulunamazsa, taramalar akraba dışı gönüllüler arasında yapılır. TÜRKÖK sistemi üzerinden yapılan taramalarda uyumlu gönüllü tespit edilirse, TÜRKÖK yetkilileri gönüllü ile iletişime geçer. Ayrıntılı fizik muayene ve laboratuvar testleri yapılır. Bu işlemler, bağışın hem gönüllü hem de hasta açısından risk oluşturmamasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilir. Sıklıkla bağış kan damarları kullanılarak ve Aferez Cihazı aracılığıyla yapılır ve bağışçıya hiçbir zararı yoktur” ifadelerini kullandı.