Uzman Psikolog Akaydın: Kanser hastalarına ad takmayın ya da isimlendirmeyin

Güven Hastanesi Psikoloji Bölümü'nden Uzman Psikolog Gözdem Özdem Akaydın, kanser hastalarıyla iletişim kurarken dikkat edilmesi gerekenler ile ilgili bilgi verdi. Akaydın, bireyin bedensel, ruhsal ve sosyal profillerinden bağımsız olarak hastalık tanısı almasının zor bir yaşam olayı olduğunu belirterek, "Yaşam dengesinde tehditler, engeller ve belirsizlikler içeren, duygusal krize neden olabilen bir deneyimdir. Birey, bu aşamada doğal sıkıntılarından, kaygı-yas tepkisine, narsistik bütünlüğün tehdit edildiği duygulanıma dek tepkiler gösterebilmektedir. Ayrılık endişesi, gelecek endişesi, ölüm korkusu, vücudun organ ve bölümlerinin zedeleneceği kaygısı, pişmanlık ve suçluluk gibi duygular bireylerin; duygu-durumu, zihinsel işlevi, duygusal otonomisi, bedensel imgesine olan etkisi ile hasta ve yakınlarının sosyal alanlarını etkilemektedir" dedi.

'HASTALIĞI KABUL ETME SÜRECİ ÖNEM TAŞIYOR'

Akaydın, bu süreçte duyguların karmakarışık bir hal aldığını, geçmişte kullanılan problem çözme becerilerinin etkisizleşebildiğini söyledi. Kanser tanısına verilen ilk tepkilerin şok, inkar, öfke ile ifade edilebileceğini söyleyen Akaydın, "Bu tepkilerden sonra hasta ve yakınlarının tedaviye ilişkin karar vermesi ve zorlayıcı olabilen tedaviler ile baş etme süreçleri başlar. Kanser, hastalar üzerinde uzun süre devam edebilen ve hayatlarını ciddi şekilde etkileyip, yaşam kalitesini bozabilen bir hastalık olduğu için, hasta ve yakınlarının hastalığı kabul edip uyum sağlama süreçleri, tedavinin psikolojik açıdan en önemli aşamalarından biridir. Bu süreci daha kolay geçirmek için her hasta psikoterapi desteği almalıdır. Tanı ve tedavi sürecinde kanser hastası ile iletişim kurulurken yapılmaması gerekenlere özen göstermek önem taşımaktadır" diye konuştu.

'TEDAVİ SÜRECİNİ YORUMLAMAYIN'

Akaydın, kanser hastalarıyla iletişim kurarken yapılmaması gerekenlere ilişkin şunları kaydetti:

"Ahlak dersi verir gibi konuşmaktan kaçının; ahlak, toplumumuzda önemli bir yeri olan ve ilişkilerimizde de kendini çok sık gösteren bir tutumdur. Bu tutum söylemlerimizde; 'öyle yapmalısın' ya da 'bu böyle olmamalıydı' gibi '-meli, -malı' kalıplarında ortaya çıkar. Kanser hastaları ile iletişim kurarken bu kalıplarda uzak durmakta fayda vardır. Ad takmayın ya da isimlendirmeyin; bu durum, değersizlik duygularının ortaya çıkmasına zemin hazırlar. Değersizlik duygusu ile baş etmeye çalışan kanser hastası, daha güçlü görünme isteğiyle dirençli bir tutum sergileyebilir. Tedavi sürecini analiz etmeyin; hastanın tedavi sürecini yorumlamak hasta için tehdit edicidir. Aynı zamanda anlaşılmadığını hissetmesine yol açabilir. Hasta kendisi ile ilgili bir paylaşımda bulunduğunda yorum ve analiz yapmak yerine ne olduğunu anlamaya çalışın. Emir vermeyin; otoriter kişiler, karşısındaki insanlara emir vermeye yatkındır. 'İlacını içmelisin' gibi bildirimlerde bulunmaktan kaçının. Hastanın ilacını içmek zorunda olduğunu bildiğini fakat yalnızca zorlandığını dile getirmeyi çalışabileceğini unutmayın. Mantık yolu ile ikna etmeye çalışmayın: Hastayla ihtiyacı dışında bilgi paylaşılması kendisini yetersiz hissetmesine yol açabilir. Kendini bilgisiz ve yetersiz hisseden hastalar söylenenlere karşı çıkmaya ve savunucu davranmaya başlar. Konuyu değiştirmeyin. Hasta cesaretini toplayıp durum ile yüzleşmeye hazır olduğunda onun gündemini değiştirmeden dinleyip, anlamaya çalışın."