Bakan Bolat: 2026 yılı bütçemiz 76 milyar 251 milyon lira

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Ticaret Bakanlığı'nın 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2024 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanun Teklifi'ni görüşmek üzere AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Komisyon toplantısının açılışının ardından Ticaret Bakanı Ömer Bolat, sunum yaptı. 2025 yılında dünya ekonomisinde ve ticaretinde belirsizliklerin tırmandığı ve korumacılığın arttığını belirten Bolat, "Dünya ekonomisindeki ve ticaretindeki bu zayıf görünüme rağmen Türkiye ekonomisinde üretim, istihdam ve ihracat artmaya devam etmiştir. Ülkemiz 2024 yılında yüzde 3,3 oranında ekonomik büyüme kaydetmiştir, net mal ve hizmet ihracatı da bu büyümeye yüzde 1 puan katkıda bulunmuştur. 2025 yılı ilk çeyreğinde yüzde 2,3; ikinci çeyreğinde yüzde 4,8; ilk yarıyıl ortalaması olarak yüzde 3,6 büyüme kaydettik. Son 20 çeyrektir üst üste büyümeye devam ediyoruz. Böylece 2002 yılında 238,7 milyar dolar olan gayrisafi yurt içi hasılamız 2024 yılı sonunda 1 trilyon 358 milyar dolara ve 2025 ilk yarıyıl sonunda 1 trilyon 474 milyar dolara yükseldi. Kişi başına gayrisafi yurt içi hasılamız da 2002 yılında 3 bin 608 dolarken 2024 yılı sonunda 15 bin 325 dolara yükseldi; yıl sonunda 17 bin dolar civarına yükselmesi beklenmektedir. IMF tahminlerine göre ülkemizin 2025 yılı sonunda satın alma gücü paritesine göre dünyada 11'inci, Avrupa'da 4'üncü büyük ekonomi olması beklenmektedir" dedi.

'MAL VE HİZMET İHRACATINDA 390 MİLYAR DOLAR HEDEFİNİ AŞTIK'

Bakan Bolat, "2002 yılında 14 milyar dolar olan hizmetler ihracatını 8,3 kat artışla 2024'te 117,2 milyar dolara yükselttik ve hizmet ticaretinde net 61,4 milyar dolar fazla sağladık. Bu yıl ise ekim ayında mal ihracatımız 24 milyar dolarla tarihin en yüksek 4'üncü ayı ve ekim ayı olarak da rekor bir rakamla kapandı. İhracatçılarımızla birlikte dünya pazarlarında zor şartlara rağmen büyük bir mücadeleyle ihracatımızı artırarak ekonomik büyümemize ve kalkınmamıza katkı yapmanın azami gayreti içindeyiz. Son 12 ay itibarıyla 270,2 milyar dolarla tarihi rekor seviyeye mal ihracatımızı yükselttik. Böylece, bu yılın ilk 10 ayının 8'inde mal ihracatımızda artışlar kaydettik. 2025 yılının ilk 10 ayı sonunda mal ihracatımızda net 8,4 milyar dolar artış kaydettik. 2025 yılının ilk 10 ayında da hizmetler ihracatımızda net 4 milyar dolar artış kaydettik. Böylece, 2025 yılı Ekim ayı itibarıyla yıllıklandırılmış hizmetler ihracatımız bizim hesaplarımıza göre 121,2 milyar dolara ulaştı. Merkez Bankası'nın açıkladığı ödemeler dengesi, ocak-ağustos tablosuna göre de 119,9 milyar dolar durumundadır. Yıllıklandırılmış olarak ekim ayı sonunda son 12 ay itibarıyla mal ve hizmet ihracatımız 391,4 milyar dolara yükselmiştir. Böylece, yılın başında Sayın Cumhurbaşkanımızın bizlere belirlediği 390 milyar dolar hedefini ekim ayında aşmış durumdayız" diye konuştu.

'İTHALAT VE TİCARET POLİTİKASI ÖNLEMLERİNİ GENİŞ BİR ŞEKİLDE UYGULUYORUZ'

Bakanlığın KOBİ'lere verdiği desteklere ilişkin Bakan Bolat, 2025 yılında ihracatı desteklemek için 77 tedbirden oluşan İhracat Eylem Programı'nın uygulandığını söyledi. 2025 yılı Ekim ayı itibarıyla ithalatın 361 milyar dolar seviyesinde olduğunu ifade eden Bakan Bolat, "Özellikle dünya piyasalarında olan büyük dalgalanmalar karşısında bir yatırım aracı olarak altına olan talebin artması ve otomotiv ithalatındaki artışla ithalatımızda kısmen bir artış gerçekleşmiştir. Yine de mayıs ayındaki tepe noktası olan 376,5 milyar dolardan 15,5 milyar dolar gerileme anlam ifade etmektedir. Yıllıkta 361'deyiz. Dış ticaret açığımız da ekim ayı itibarıyla yıllıklandırılmış olarak 90,7 milyar dolar seviyesindedir. Bu da 2023 yılı Mayıs ayındaki tepe noktası olan 122 milyar dolardan 31,5 milyar dolar azalışı ifade etmektedir. İthalat politikaları ve ticaret politikası önlemlerini çok geniş bir şekilde uyguluyoruz. Dünyada kendi milli üreticilerini, ithalat kaynaklı zarar ve tehditlere karşı ticaret politikası savunma araçlarıyla en fazla koruyan ülkeler arasındayız" dedi.

'İSRAİL'LE TİCARET YAPILMAMAKTADIR'

Bakan Bolat, ardından Türkiye'nin ABD, Afrika ve Suriye ile olan ticari ilişkilerini değerlendirdi. Filistin politikasına özellikle dikkat çekmek istediğini kaydeden Bakan Bolat, "İsrail'in Gazze, Batı Şeria, Lübnan ve Suriye'ye yönelik saldırganlığına ve Gazze'deki 2 yılı aşan soykırımına karşı ülkemiz, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde diplomasi, ticaret, hukuk, sağlık ve insani yardımlar alanında dünyada en önde gelen ve en büyük mücadeleyi veren ülkedir. Bu gerçek başta Filistinliler, Filistin hükümeti, bütün İslam dünyası ve vicdanı olan diğer ülkeler ve halklar tarafından da hamdolsun takdirle karşılanmaktadır. 2 Mayıs 2024'te hükümetimizin aldığı kararla Türkiye'den İsrail'e bütün ürün gruplarında ihracat, ithalat, transit ticaret ve serbest bölge ticaretleri tamamen durdurulmuştur. Gümrüklerde ve serbest bölgelerimizde İsrail'le ticaret işlemi yapılmamaktadır çünkü sistem kapalıdır. 2 Mayıs 2024'ten bu yana İsrail'le ticaret sıfırdır. Bu veriler; Ticaret Bakanlığı gümrük verileri, Türkiye İhracatçılar Meclisi verileri ve Türkiye İstatistik Kurumu verileriyle şeffaf bir şekilde kamuoyunun önündedir ve sabittir" diye konuştu. Bakan Bolat ayrıca Türkiye-Filistin Devleti Protokolü'nün imzalandığını hatırlattı ve 2025 yılının ilk 10 ayında Filistin'e 437 milyon dolar seviyesinde ihracatın gerçekleştiğini ekledi.

'2025'TEKİ DENETİMLERDE 2,4 MİLYAR LİRA İDARİ PARA CEZASI UYGULANDI'

Haksız ticari uygulamalar ve fahiş fiyat artışlarıyla mücadele etmek için 17 mevzuat düzenlemesinin yürürlüğe girdiğini vurgulayan Bakan Bolat, "Başta marketler olmak üzere fiyat etiketi, fahiş fiyat, haksız fiyat gibi göstergeler ve stokçuluk konusunda yaptığımız denetimler sonucunda 81 ilimizde bu yılın ilk 10 ayında 470 bin 37 işletme, 32 milyon 144 bin ürün denetlendi ve toplam 2,4 milyar liranın üzerinde idari para cezası uyguladık. Rekabet Kurulu da kendi yaptığı soruşturmalarda bu yıl ilk 10 ayı içinde 13 milyar liranın üzerinde ceza uygulanması kararı aldı ve diğer denetimler de devam etmektedir. Bu konuda piyasalarda fahiş fiyat ve stokçuluğa karşı amansız denetimler yapılmaktadır. Tüketici şikayetlerini tüketici hakem heyetleri yoluyla çözüyoruz. 19 milyon bugüne kadar başvuru yapıldı. Bu yıl ilk 10 ayda 733 bin başvuru alındı. 9,7 milyar lira tutarında 691 bin uyuşmazlık tüketici hakem heyetlerimiz tarafından karara bağlandı" diye konuştu.

'YATIRIM, ÜRETİM, İHRACAT VE İSTİHDAM EKSENİNDEKİ POLİTİKALARI SÜRDÜRECEĞİZ'

Bakan Bolat, kaçakçılığa karşı mücadele ettiklerini ve bu yıl içerisinde 40 milyar 118 milyon lira değerinde olan 30 ton uyuşturucu madde olmak üzere toplamda 49 milyar liralık kaçak eşyanın ele geçirildiğini dile getirdi. Bakan Bolat, "Ticaret Bakanlığımızın sizlere takdim olunan amaç ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak üzere 2026 yılı bütçemiz toplam 76 milyar 251 milyon 159 bin Türk lirasıdır. Ticaret Bakanlığı’na ayrılmış olan bu ödenek sayesinde ve sizlerin destekleriyle inşallah paydaşlarımızla iş birliği içinde kapsayıcı ve kalıcı refah artışını sağlamak üzere halkımız ve ülke ekonomimiz için yatırım, üretim, ihracat ve istihdam eksenindeki politikaları kararlılıkla sürdürmeye ve yeni araçlar ve politikalar uygulamaya devam edeceği" dedi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın sunumunun ardından toplantı, milletvekillerinin bütçe üzerine yaptığı değerlendirmelerle devam ediyor.

'BELİRSİZLİKLER DÜNYA TİCARETİNİ BASKILAMAKTADIR'

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Türkiye'nin ithalat ve ihracat rakamları ile ilgili sorular üzerine Bakan Bolat, "TÜİK'in hazırladığı 2015 yılı dış ticaret miktar endekslerine baktığımızda ihracatımız Ağustos 2025 itibarıyla 142,4'e ulaşırken, ihracatımız 109 seviyesindedir. Birim değerlere bakıldığında ise ihracat birim değer endeksi 121,3, ithalat birim değer endeksi ise 132,8 olarak gerçekleşmiştir. Dolayısıyla ithalat büyümesinin daha fazla yükselmesinde birim fiyatların etkili olduğu görülmektedir. Özellikle ham maddelerde çok büyük miktarlarda ithalat yapmamız gerçeğinden hareketle dünyadaki emtia fiyatlarındaki yükselişler bunu açıklamaktadır. Zayıf dış talep, yakın coğrafyamızdaki savaşlar ve jeopolitik gerilimlere ek olarak, tarife savaşlarının ve yükseltmelerinin yol açtığı yeni belirsizlikler dünya ticaretini baskılamaktadır. Bütün bu zorluklar içinde dahi biz küresel mal ihracatından aldığımız payı 2002'de yüzde 0,55'teyken 2022'de yüzde 1,02'ye, 2024'te de yüzde 1,07'ye yükseltmeyi başardık. İhracatımızın kilogram değerini de kilogramı 0,77 dolardan 1,59 dolara yükselttik" ifadelerini kullandı.

'CARİ İŞLEMLER AÇIĞI MAKUL BİR DÜZEYDE DEVAM ETMEKTEDİR'

Bütçedeki cari açığın yükselmesine ilişin soru üzerine Bakan Bolat, ons altın fiyatları ile binek otomobillerdeki ithalat eğiliminin arttığını ve cari açığın 2025 yılı için yüzde 1,3 oranında gerçeklemesini beklediklerini söyledi. Bolat, ayrıca cari işlemler ve ithalattaki artış noktasında diğer kalemlerde ciddi bir artış olmadığını belirterek, "Bu yıl ilk 10 ayda 16 milyar dolar artan ithalatımız, 8,5 milyar doları altın ve otomotivdeki ekstra artışlardan kaynaklandı. Buna karşı ihracatımızda net 8,4 milyar dolar artış sağladık. Cari işlemler açığı makul, düşük bir düzeyde devam etmektedir" diye konuştu.

Bakan Bolat ayrıca ihracat sayesinde Türkiye'nin 391 milyar dolar seviyesinde döviz kazandığını ve ihracat sayesinde döviz ihtiyacı, dış borçlanma, yatırım, üretim, istihdam ve milli gelirin arttığını ekledi.

'DİZİ-FİLMLERİMİZ DÜNYADA GÜNDE 800 MİLYON KİŞİ TARAFINDAN İZLENİYOR'

Bakan Bolat, yurt içi sanayi üretimindeki yerlilik oranlarının geçen yıllara kıyasla arttığını ve bu sayede ithalatın azaldığını kaydetti. Bakan Bolat, "Uluslararası girdi-çıktı tabloları kullanılarak oluşturulan OECD veri tabanına göre ülkemizin toplam ürün ihracatındaki yabancı katma değer payı, 1995 ile 2022 yılları arasındaki mukayeseli dönemde 80 ülke baz alındığında onların ortalamasının altında ve ortalamaya benzer bir trend izlemiştir. 2022 yılında veri tabanındaki ülkelerin brüt ihracatlarındaki yabancı katma değer payı yüzde 25,4 ortalamasındadır. Diğer taraftan ülkemiz, 2023 yılında toplam ihracatımızın yüzde 82,5'ine denk gelen 210,7 milyar dolar tutarında HS6 basamaklı 1770 üründe rekabetçi konumdadır. Türkiye olarak tekstilde dünyada 7, Avrupa'da ise 3'ncü tedarikçi ülke konumundayız. Otomotivde dünyada 12'nci üreticiyiz, Avrupa Birliği'nde binek otomobillerde 4, ticari otomobillerde 1'nci sıradayız. Makine ürünlerinde dünyada ihracatta 25'nci sıradayız. Savunma sanayinde dünyada 11'nci sıradayız. Tarım ürünlerinde ihracatımızda 32,6 milyar dolar ihracatla dünyada 21’inci sıradayız. Beyaz eşyada dünyada 5’inci, Avrupa'da 3’üncü sıradayız. Toprak ürünleri; cam, seramik, çimento gibi ürünlerde Avrupa'da 6, dünyada 10'ncu sıradayız. Fuarcılık hizmetlerinde Avrupa'da 6'ncıyız. Turist sayısında dünyada ise 4’üncü, Turizm gelirinde dünyada 6'ncıyız. Dizi-filmlerimiz dünyada günde 800 milyon kişi tarafından izlenmekte ve ülkemize yumuşak güç anlamında ihracatta ve hava lojistiğinde ciddi yan destekler sağlamaktadır" dedi.

'ESNAF VEE KOBİLERİMİZİN PAZAR PAYLARINNI DÜŞMEMESİ İÇİN MÜCADELE EDİYORUZ'

E- ihracat ile ilgili 2015 yılında çıkarılan kanunu hatırlatan Bakan Bolat, dijital dünyanın hızla geliştiğini ve bu nedenle kanunda değişiklikler yapılarak kapsayıcılığın daha da arttırıldığını ifade etti. Bakan Bolat, "Ancak o gün Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) 132 tane milletvekilimiz o kanunu iptal ettirmek için hemen Anayasa Mahkemesi'ne koştular. O milletvekillerimizin kim olduğunu herkes biliyor. Ben burada söyleme gereği duymuyorum. 2,5 yıl sonra ise dijital dünyada olan bu gelişmeler karşısında ve özellikle ülkemizde büyük yabancı e-ticaret platformlarının yüklenmesi karşısında ihracatı arttırmak zorunda olduğumuz için değişiklikler yaptık çünkü biz bu değişiklikleri yapmazsak başkaları gelecek ve bizim pazarımızı alacaktı. E-ticaret konusunda 600 bin KOBİ e-ticaret firmalarıyla çalışıyorlar. Bu sayı 2019'da 59 bindi. 600 bin KOBİ'miz ve bu firmalar özellikle e-ihracat konusunda çok faydalanmak istediklerini söylüyorlar. Yüz binlerce istihdam kurtarıldı ve e-ihracatta önemli artış oldu. 2023'te e-ihracatın miktarı 5 milyar dolara çıktı. Geçen yıl 6,4 milyar dolara çıktı. E-ithalat konusunda ise geçen yıl geçen yıl 502 milyon dolar ithalat geldi. Biz esnafımızı, KOBİ'lerimizi korumak adına özellikle vergi oranını AB tarafına yüzde 18'den yüzde 30'a, AB dışı ülkeler içinde yüzde 30'dan yüzde 60'a yükselttik. Onların beyanname vermelerine daraltmalar getirdik. Bundan 1 ay kadar önce de başta deri, ayakkabı, deri ürünleri, oyuncaklar, plastikler gibi ürünlerde sağlığa aykırı ürünlerin yoğunluğunu gerekçe göstererek laboratuvar incelemeleri sonunda ithalat sınırlaması getirdik. İthalat yapılamıyor. Diğer ürünleri de takip ediyoruz ve bizim bu çabalarımız sonucunda e-ithalat bu bahsedilen sitelerle alakalı 1 yıl önce 520 milyon dolarken, 420 milyon dolara düşürmeyi başardık. Bu konuda biz KOBİ'lerimizi, esnaflarımızı korumak ve onların pazar paylarının düşmemesi için çok büyük mücadele sarf ediyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

'ABD'YE GENEL VE ÖZEL ANLAMDA HİÇBİR GÜMRÜK VERGİSİ İNDİRİMİ YAPILMADI'

Bakan Bolat, Türkiye'nin ABD'ye yönelik atılan gümrük vergilerinin indirilmesi ile ilgili ise "ABD'ye genel ve özel anlamda hiçbir gümrük vergisi indirimi yapılmadı. 2018 yılında o zamanki ABD'yle olan restleşmeden dolayı Sadece 14 ürüne getirilen ilave ek tedbirler vardı. İthalat zaten büyük ölçüde ortadan kalkmıştı ve ABD'nin Türkiye'yle olan tarife ve ticaret konularında avantaj sağlayabilmek, 16-17 milyar dolar aralığındaki ihracatımızı koruyarak daha fazla artırabilmek, tabii ki oradan da çelik ve tekstil için beklediğimiz gümrük vergisi indirimleri var. Bu anlamda bir tedbir aldık ve ABD vergileri diğer ülkelerle aynı seviyeye geldi. Yani ek mali yükümlülük kararı geri alındı. Gümrük vergilerinde diğer ülkelerden aşağıda bir durumda değil" ifadelerini kullandı.

'MÜFETTİŞLERİMİZ TESPİT YAPIYOR'

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulan şirketler ile ilgili soru üzerine Bakan Bolat, şöyle konuştu:

"Türkiye'de bin 300 tane antrepo var. Antrepolara izni gümrükler, bölge müdürlüğü düzenler ve daha sonra Gümrükler Genel Müdürlüğü'ne gönderir. Her ikisi de firmaları inceler, başvurularına bakar, bölgede ihtiyaç var mı yok mu onlara bakar ve izin verirler. Dolayısıyla bu kapsam dışında başka bir özelliği yoktur. İncelemeyi 2023 yılında bizim makamımız yaptırdı ve çıkan sonuçla alakalı da Vergi Denetim Kurulu'na, Hazine Maliye'ye ve savcılığa veren benim, rapor da budur. Rapor noktasında adli merciler karar verir. Bizim müfettişlerimiz tespit yapar sadece. Bakanlık makamı izin vermez. Gümrükler Genel Müdürlüğü bu rapordan önce vermiş olabilir. 2025'in Ağustos ayı başında da yine bizim müfettişlerimiz soruşturma yapıp bize sundular ve biz de savcılığa sevkini sağladık. Bizim dönemimizde bütün izinler noktasında ve özellikle gümrük teftişleri noktasında gereken her şey yapılıyor. Gümrüklerdeki yakalama miktarımızdan, olay sayısından ve başta altın, elektronik eşya, kaçak sigara ve uyuşturucu rakamlarından çok net belli."

GERGİNLİK YAŞANDI

Bakan Bolat, TMSF ile ilgili soruyu yanıtlarken CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba'nın tarihleri çarpıttığını ve raporun ortaya koyulduğu tarihin farklı olduğunu söyledi. Ağbaba'nın karşılık vermesi üzerine Bakan Bolat, "2023 Mayıs ayından hemen önce odanızda hizmetli bir kardeşimizin bulduğu 250 bin doların açıklamasını yapabildiniz mi? Yapamadınız. Aradan 2,5 yıl geçti. Bakın bir soru sordu. Cevabını tarihleriyle beraber ben verdim ama bağırarak ve polemik yaratarak üste çıkmaya çalışıyor. Ben de kendisine bir soru sordum" dedi. Ağbaba bunun üzerine, "Ben birileri gibi 250 bin doları unutacak kadar parayı kolay kazanmıyorum. Bir tweet attım, dedim ki, 'Bu parayı unutan şerefsiz namussuzdur.' 250 bin dolar değil, bir dolar alan namussuz, şerefsiz, alçak namussuzdur. Bu kanıtlansın kafama sıkar intihar ederim dedim. Aynı gün Numan Kurtulmuş'a dilekçe verdim: 'Bu iddia nedir? Bu iddiayı araştırıp ortaya çıkarılmasını istiyorum. Bu benim haysiyetim, namusum, şerefimle ilgilidir' dedim. Raporun sonucunu gidip Numan Kurtulmuş'tan aldım" ifadelerini kullandı.

BÜTÇE TEKLİFİ KABUL EDİLDİ

Yaşanan tartışmanın ardından Komisyon Başkanı Mehmet Muş, Ticaret Bakanlığı ve ona bağlı kuruluşların 2026 Yılı bütçesi teklifini oylamaya sundu. Teklif, AK Parti ve MHP'nin oylarıyla kabul edildi. Komisyon Başkanı Muş, birleşimi cuma günü saat 10.00'da toplanmak üzere kapattı.