Denizde plastik kirliliğine karşı 'Sahil Sahiplen' projesi
WWF Türkiye, Türkiye’de denizlere yılda 24 bin ton plastik atığın karıştığına dikkat çekerek, sahillerdeki atıkların toplanması ve tasnif edilerek deniz kirliliÄŸine dair bilimsel veri elde edilmesi amacıyla, 'Sahil Sahiplen' projesi baÅŸlattı. Gönüllü ekiplerin bir sahili sahiplendiÄŸi projede, atıklar kayıt altına alınıyor.Â
WWF- Türkiye (DoÄŸal Hayatı Koruma Vakfı), Türkiye'nin 8 bin kilometreyi aÅŸkın kıyı ÅŸeridinde tüm bölgeleri temsil edecek 150 sahilin sahiplenilmesi ile denizlerdeki kirlilik miktarı ve çeÅŸitliliÄŸiyle ilgili saÄŸlıklı bilgi edinmeyi, ilgili kurum ve kuruluÅŸlara açık kaynak veri tabanı bilgisi saÄŸlanmayı amaçlayan 'Sahil Sahiplen' projesini baÅŸlattı.
24 BÄ°N TON PLASTÄ°K KARIÅžIYOR
Türkiye’yi çevreleyen denizlere yılda 24 bin ton plastik karıştığına dikkat çeken WWF-Türkiye uzmanları, plastik kirliliÄŸinin sadece doÄŸayı deÄŸil, aynı zamanda insan sağılığını da etkileyen ciddi bir tehdit oluÅŸturduÄŸunu vurguladı. Uzmanlar, 'Sahil Sahiplen' programının halkın gücünden yararlanarak plastik kirliliÄŸiyle mücadele etmeyi amaçlayan öncü bir program olduÄŸunu, denizlerdeki plastik kirliliÄŸiyle mücadele etmek için gönüllü ekiplerin sembolik olarak bir sahili sahipleneceÄŸini kaydetti.
Gönüllü ekiplerin tutarlı ve güvenilir katılımına dayanan programa, dileyen herkes baÅŸvurarak Türkiye'deki en büyük dinamik atık izleme haritasının oluÅŸturulmasına yardımcı olabilecek. BirleÅŸmiÅŸ Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından geliÅŸtirilen 'Adopt a Beach' vatandaÅŸ farkındalığı ve deniz çöpü izleme mekanizmasına dayanan program kapsamında gerçekleÅŸtirilecek deniz çöpü izleme süreci, Yunanistan Deniz AraÅŸtırmaları Merkezi (HCMR) tarafından kullanılan yönteme göre yapılacak.
SAHİL ÇÖPLERİ VERİTABANI
Türkiye'deki en büyük dinamik atık izleme haritasının oluÅŸturulması hedeflenen 'Sahil Sahiplen' projesine iliÅŸkin bilgi veren Plastik Projeleri Uzmanı Togay Tanyolaç, projenin merkezinde gönüllülerin ve gençlerin yer aldığını söyledi. Projenin amacının, proje ortakları olan WWF-Yunanistan ve WWF-Tunus ile birlikte Akdeniz'i çevreleyen üç kıtadaki bu ülkelerde, sahil çöplerinin içeriÄŸi hakkında bilgi edinmek olduÄŸunu belirten Tanyolaç, “Karadeniz de dahil olmak üzere tüm Akdeniz Havzası'nda kıyı ÅŸeridinde çöp izleme platformunun geliÅŸtirilmesi ve bölgedeki plastik kirliliÄŸiyle mücadelede bir adım ileriye gidilerek açık kaynak veri tabanı oluÅŸturulması, uzun vadede istediÄŸimiz hedefler arasında" dedi.
HERKES GÖNÜLLÜ OLABİLİR
Gönüllü grupların, okullar, diÄŸer kuruluÅŸlar veya bireysel gönüllülerin, deniz çöpünü izlemek ve veri toplamak için sahilleri sahiplenebileceklerini belirten Tanyolaç, ÅŸu bilgileri verdi:
“Takımlar sahilsahiplen.org sitesini inceleyerek kayıt olur ve uygun bir sahili seçerler. Sahilde metodolojiye uygun bir ÅŸekilde atık tasnifi yaptıktan sonra verilerini sitedeki forma girerler. Yöntemimizi basitçe anlatmak gerekirse, 100 metreye 10 metrelik bir dikdörtgendeki atıkları toplayıp formdaki kategorilere ayırmayı kapsıyor. Åžu ana kadar atık tasniflerindeki tecrübe, 8 kiÅŸilik bir ekibin 4-6 saatini ayırarak bu tasnifi bitirebildiÄŸi yönünde. Bu eylem, programın web sitesinde kamuya açık olan ve zamanla deÄŸiÅŸim gösterecek verileri oluÅŸturmak için her sene dört kez düzenli olarak tekrarlanıyor."
HEDEF 150 SAHÄ°LÂ
Åžu ana kadar sahilsahiplen.org'a yurdun çeÅŸitli yerlerinden 250'den fazla kiÅŸinin kayıt olduÄŸunu açıklayan Togay Tanyolaç, bunlardan 16'sının ise ekiplerini kurup sahillerini seçip, sahiplendiÄŸini kaydetti. Bu aÅŸamada WWF- Türkiye'nin rolünün sadece metodolojiye uygun bir sahil olup olmadığını kontrol etmekle sınırlı olduÄŸunu belirten Tanyolaç, “Dolayısıyla sahilleri onları sahiplenecek olanların belirlemesini istiyoruz. Rize Çayeli'nden Mersin Mezitli'ye geniÅŸ bir coÄŸrafyada sahiller sahiplenildi. Bu dağılımın tüm Türkiye kıyılarını temsil edecek çokluk ve sıklıkta olmasını istiyoruz, bunun için koyduÄŸumuz hedef sayı 150, ancak vatandaÅŸlarımızın ilgisiyle bu sayının ötesine geçmek de mümkün" dedi.
 PLASTİK KİRLİLİĞİNDE İLK BAŞTA
Tanyolaç, Akdeniz Havzası'nın, tüm diÄŸer ülke deniz komÅŸularımızla beraber kışları 150, yazları 400 milyona ev sahipliÄŸi yapan dünyanın en popüler sahil ÅŸeritlerinden birini kapsadığına dikkati çekti. Akdeniz'in balıkçılık, turizm ve ticaretin iç içe geçtiÄŸi bir deniz olduÄŸunu vurgulan Tanyolaç, "Halen küresel deniz trafiÄŸinin yüzde 20'si Akdeniz'de. Bu sayılara ve neredeyse kapalı bir havza olmasına bakıldığında özellikle plastik kirliliÄŸinde ilk baÅŸta olması çok ÅŸaşırtıcı deÄŸil. Yazları turizmle mevsimsel olarak kalabalıklaÅŸması ve tek kullanımlık plastiklerin kullanımının artması da bunda etken" diye konuÅŸtu.
KIÅžIN POÅžET VE YAZIN Ä°ZMARÄ°T
Türkiye'nin ise 8 bin kilometreyi aÅŸan sahil uzunluÄŸu ve çoÄŸu büyükÅŸehir olan 28 sahil iline sahip olduÄŸunu anlatan Togay Tanyolaç, “2019 yılında yayımladığımız Türkiye kıyılarında Atık Analizi Raporu için yapılan çalışmalarda görüyoruz ki ülkemizde kış döneminde sahillerde en çok görülen plastik atık cinsi poÅŸetlerken, yaz döneminde izmaritler ön plana çıkıyor. Bu iki plastik atığı ise pet ÅŸiÅŸeler ile bunların kapak ve halkaları izliyor" dedi.
Sahile giden herkes gibi hükümetlerin de denizlerdeki plastik kirliliÄŸinin farkında olduÄŸunu belirten Tanyolaç, sahillerde en çok görülen tek kullanımlık plastiklerin yasaklanması ve doÄŸaya karışmalarını engelleyecek baÄŸlayıcı kararların alınmasını umduklarını söyledi.
