'Depremlerde mühendislik hataları, müteahhitlik hataları kadar önemli'

Kahramanmaraş merkezli depremlerin araştırılması için kurulan TBMM Deprem Araştırma Komisyonu, AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Veysel Eroğlu başkanlığında toplandı. Toplantının açılış konuşmasını yapan Eroğlu, komisyon raporunun hazırlık aşamasında olduğunu söyledi.

'ÇOK BÜYÜK MÜHENDİSLİK HATALARI VAR'

Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuray Aydınoğlu da komisyonda konuştu. Aydınoğlu, Türkiye'de kaliteli lisansüstü deprem mühendisliği eğitimi veren çok az kurum olduğunu belirterek, "Proje mühendisliği bir deneyim işidir, usta-çırak ilişkisi içerisinde zamanla geliştirilen bir hizmet dalıdır. Eğitim bu kadar zayıf olunca, usta-çırak ilişkisi altında gelişme imkanları olmayınca, bundan fırsat bilen kimseler proje sürecini otomatik hale getiren programlar hazırladılar. Bu programlar proje piyasasının neredeyse tamamını kaplamış durumda. Bu programlarla deprem yönetmeliğinin bütün isteklerini yaptıklarını iddia ederek bütün hesapları ve çizimleri yapıyorlar. Çıkan sonucu kontrol etmeden olduğu gibi inşaata veriyorlar. Kahramanmaraş depremlerinde, mühendislik hatalarının en az müteahhitlik hataları kadar önemli olduğu sonucuna vardık. Çok büyük mühendislik hataları var. Bu işin çözümü yetkin mühendisliktedir. Yetkin mühendislik nedir? Batı'da, 'sertifikalı mühendislik', Amerika Birleşik Devletleri'nde 'profesyonel mühendislik' adı altında İngiltere'de 'chartered engineering' tarzında. Bu mühendislik kalitesini yükseltmeye yöneliktir. Bu konunun ehil insanlar tarafından yapılması lazım. Kalite, ehil insanların ortak çabalarının ürünüdür. Yetkin mühendisliğe dahil yeni bir yapı denetim yasası çıkartılmalıdır" dedi.

Aydınoğlu'nun sunumuna katkıda bulunmak için söz alan Komisyon Başkanı Eroğlu da, yetkin mühendisliğin önemini vurgulayarak, "Bunu hedef olarak ortaya koymamız lazım. Yeni mezun olan bir mühendisin her şeyi bilmesi mümkün değil. Bunu mutlaka gündeme getirmek gerekiyor. Türkiye'de mühendislik birikimi çok yüksektir. Yurt dışında bizim mühendislerimiz en mükemmel tesisleri yapıyor. Türkiye'deki mühendislik hizmetlerini geliştirmemiz lazım. Bunun takipçisi olacağız. Raporun hazırlarken, kurumlara bu yönde tavsiyelerimizi ileteceğiz" ifadelerini kullandı.

'KALİTESİZ ONARIM, ERKEN GÖÇMELERE SEBEP OLUR'

Komisyona çevrim içi sunum yapan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yılmaz Akkaya ise, yapılardaki bakım-onarım çalışmalarına değindi. Akkaya, "Eğer yapılarımıza kaliteli bakım-onarım yaparsak ancak o zaman yapılarımızı sorunsuz bir şekilde kullanabiliriz. Kalitesiz bir onarım, yapılarda erken göçmelere sebep olur. Depreme dirençli, dayanıklı yapılar üretmek istiyorsak, etkin ve müzakereci bir kalite teminat sistemi oluşturmamız gerekiyor. Proje odaklı şartname, kalite kontrol sistemi ve bakım-onarım planları yapılmalıdır" dedi. Çevrim içi sunum gerçekleştiren İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Terzi, kentsel dönüşüm sürecinin şeffaf, etkin iletişim yöntemlerini kullanan ve katılımcı bir anlayışla yürütülmesi gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Terzi, böylece afete dirençli kentler konusundaki kaygıların bertaraf edileceğini kaydetti.

'PERSONEL VE EKİPMAN ENVANTERİNİN ÇIKARTILMASI LAZIM'

TBMM Deprem Araştırma Komisyonu'nda konuşan Milli Savunma Üniversitesi (MSÜ) Rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu, depremlerin ele alınması konusunda tarihte olan depremlerin iyi bilinmesi gerektiğini söyledi. Türkiye'de bu konuda farklı disiplinlerin bir arada çalışmasında sorunlar olduğunu kaydeden Afyoncu, "Tarihçiler, jeolog ve sismologların bir araya gelmesi lazım. Şu anda biz Milli Savunma Üniversitesi olarak İTÜ ile bu bilim insanlarını bir araya getireceğiz. Hocalarımız eksik verilerle yorum yapıyor. Türkiye tarihindeki en büyük 100 depremden 15'i Antakya'da olmuş. Deprem üzerinde çalışan hocalarımızın deprem tarihi ile ilgili ön kabulleri var. İstanbul'da 250 yılda bir deprem olacak deniyor ama İstanbul'da son 4 büyük deprem 1296, 1509, 1766 ve 1894'te olmuş. İstanbul'un son büyük depremi 129 yıl önce meydana gelmiş. Türkiye'nin personel ve ekipman envanterini çıkartması lazım. Bunun tek elden yönetilmesi lazım. Envanterlere bir tuşla ulaşabilmek lazım. Başımıza gelen afetlerin çok ağır sonuçlarının olmasının tek sebebi var; şehirlerin plansız olarak kendi kendine oluşup haddinden fazla büyümesi. Başta İstanbul olmak üzere bütün şehirlerimizin daha fazla büyümesinin önüne geçmemiz lazım. Böylece afet olması halinde daha az zarar görülür ve gıda ile su krizi bu sayede daha hafif atlatılır" dedi.

'İSTANBUL'DA 100 BİN BİNA YIKILSA 10 MİLYON ARAMA KURTARMACI LAZIM'

Afet yönetiminin bir bilim dalı olduğu bilgisini paylaşan İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü ve Afet Yönetim Araştırma ve Uygulama Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, Türkiye'nin afet yönetim sistemi konusunda bir dönüşüme ihtiyacı olduğunu söyledi. Afet yönetimindeki ilk aşamanın risk azaltma olduğunu belirten Kadıoğlu, "Biz şimdi bir şey yapamayacağımız fayları konuşuyoruz ama şehirlerimize, binalarımıza bakmıyoruz. Yapısal riskleri azaltmamız lazım. Afetin olmasını bekler gibi bir durumumuz var. Afet bir kalkınma problemidir. Türkiye sürekli afetlerle yıkılırsa gelişemez. Biz parayı sürekli yıkım ve yara sarmaya harcıyoruz. Toplum tabanlı afet yönetiminde zayıfız. Afet yönetiminde toplum hep seyirci kalıyor. İstanbul'da 100 bin bina yıkılırsa 10 milyon arama kurtarmacı lazım. Halkın afetlere hazırlığı için beceri eğitimi gerekiyor" diye konuştu.