Tarihi çeşme taşı, duvarın içinde kalmış

Çanakkale'nin Güzelyalı köyü sahilinde İngilizler tarafından Kırım Savaşı sırasında yaptırılan ve dünyanın ilk prefabrik hastanesine ait olan tarihi çeşmenin taşı, sahildeki bir duvarın içinde kaldı. Çeşme taşının, savaş dönemine ait önemli bir hatıra olduğunu belirten (ÇOMÜ) İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Reyhan Körpe, çeşme taşının korunması gerektiğine dikkat çekti. Hastanenin, ünlü İngiliz mühendis Brunel tarafından tasarlandığını, Londra'da üretilen parçaların Güzelyalı'ya gemilerle getirilip burada monte edildiğini söyleyen Prof. Dr. Körpe, hastanenin Kırım Savaşı'nda yaralanan İngiliz askerlerine hizmet verdiğini anlattı. Prof. Dr. Körpe, taşın 170 yıl öncesine dayanan bir savaş hatırası olduğunu belirtip, "Bu taş, İngiliz askerler için kurulan ilk prefabrik hastaneye su sağlayan yapının parçası. Şu an bir duvarın içinde kalmış durumda. Bu tarihi belgenin uygun koşullarda korunup, bilgi tabelasıyla tanıtılması daha doğru olur" dedi.

'50 BÜYÜK BARAKA İNŞA EDİLİYOR'

Prof. Dr. Reyhan Körpe, "Kırım Savaşı 1854-1856 yılları arasında olmuş. Günümüzde çok fazla bilinmese de 19'uncu yüzyılda Osmanlı tarihinin, Türk tarihinin en önemli olaylarından biri. Bu savaşa özellikle İngiltere'den çok sayıda, 100 binin üzerinde asker geliyor. Ve Osmanlılarla birlikte Ruslara karşı çarpışıyorlar. Fakat bu savaş 19'uncu yüzyılın silah teknolojisinde son derece ağır kayıpları olan bir savaş. Çok sayıda İngiliz askeri bu savaşta hayatını kaybediyor ve çok sayıda askerde yaralanıyor. İngiltere'de bu haberler duyulduğunda askerlerini iyileştirmek için hastaneler yapma gereği ortaya çıkıyor. Florence Nightingale bu amaçla İstanbul'a gelecek. Ayrıca İngilizler hem İstanbul'da hem de Çanakkale Boğazı yakınlarında çeşitli seyyar hastaneler inşa ediyorlar. Bu hastanelerden biri Güzelyalı'daki seyyar hastane. Yapımına 1856 yılında başlanıyor. İngiltere'de 19'uncu yüzyılda çok sayıda demir yolu, köprü ve Londra metrosunu da tasarlayan İngiliz mühendis Brunel'in prefabrik olarak tasarladığı, Londra'da hazırlatılan parçalar 8 Mayıs 1855 yılında 23 gemiyle Güzelyalı'ua getirtiliyor. Sahil kenarına 50 büyük baraka inşa ediliyor. Su kaynağı da İntepe'den temin ediliyor ve burada yaklaşık 1 yıl kadar bu hastane Kırım'da yer alınan İngiliz askerleri için kullanılıyor" diye konuştu.

SAVAŞ SONUNDA HASTANE KAPANIYOR

Savaşın sona ermesi ve 1856 yılında İngiltere ve Rusya'nın barış yapmasıyla birlikte hastanenin kapandığını söyleyen Prof. Dr. Körpe, "Brunton, askerler nekahet devresinde de boş kalmasın, çalışsın diye Troya civarında kamp yapıyor ve Schliemann'dan önce Brunton'un Troya'da ilk kazıları yapıyor. Ama bu kazılar çok fazla arkeolojik değeri olmayan kazılar. Şanslıyız ki İngiliz askerler burada çok fazla tahribat yapmadan gitmişler. Bu çeşme taşı da ilk prefabrik hastaneyi işaret etmesi bakımından önemli" dedi.