Bakan Ersoy: 2025 yıl sonu hedefimiz olan 64 milyar doları yakalayacağız

TBMM Genel Kurulu, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 2026 yılı bütçelerini görüşmek üzere Meclis Başkanvekili Celal Adan başkanlığında toplandı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bütçe üzerine sunum yaptı. 2025 yılının ilk dokuz ayında tüm zamanların gelir rekorunu kırdıklarını ve bir önceki yılın aynı dönemine göre 50 milyar dolar seviyelerine ulaştığını belirten Bakan Ersoy, "Yabancı turistlerin kişi başı gecelik harcaması 2017 yılında 83, 2024 yılının ilk 9 ayında 107, 2025 yılında ise bu rakam 116 dolar seviyesine yükselmiştir. 2024'e göre yüzde 9, 2017'ye göre yüzde 41'lik büyüme en önemli hedeflerimizden biri olan nitelikli turisti ülkemize çekme noktasında her yıl üstüne koyarak gerçekleştirdiğimiz ilerlemeyi ve istikrarı açıkça göstermektedir. Tabii, bu rakamlarla ilgili muhakkak bilinmesi gereken noktalar var. 2025 yılının ön rezervasyonlarına baktığımızda iyi bir rezervasyon yaşanacağını öngörüyorduk. Ülkemize olan bu ciddi talebi devam eden Rusya-Ukrayna savaşının olumsuz etkilerine rağmen sağlamıştık. Ancak maalesef olumsuzluklar bununla sınırlı kalmadı. Paskalya Tatili'ne denk gelen 23 Nisan İstanbul depremi, ardından patlak veren Hindistan-Pakistan çatışmaları ile 12-24 Haziran tarihleri arasında İsrail-İran savaşı peş peşe yaşandı. Bütün bunların üzerine İran'daki nükleer tesislerin hedef alınabileceği endişesi de hakim olunca rezervasyon akışı yavaşladı ve kıyı bölgelerimizdeki aile ağırlıklı rezervasyonlarda iptaller yaşandı. Bu koşullar altında dahi hedeflerimizden ödün vermedik. Derhal gerekli adımları atarak Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansımızla birlikte çok yoğun tanıtım kampanyaları düzenledik. Nihayetinde çalışmalarımız sonuç verdi ve rezervasyon akışını tekrar hızlandırdık" ifadelerini kullandı.

'ELDE ETTİĞİMİZ BAŞARILAR ULUSLARARASI ÖLÇEKTEDİR'

Turizm politikalarını krizlere karşı dayanıklı hale getirdiklerini ifade eden Bakan Ersoy, şöyle devam etti:

"Göreve geldiğimiz 2018 yılından itibaren elde ettiğimiz başarılar ulusal değil, uluslararası ölçektedir. Türkiye 2017'de dünyanın en çok turist çeken ülkeler arasında 8'inci sıradaydı. Biz ülkemizi 2024 itibarıyla 4'üncü sıraya taşıdık. Turizm gelirimizde gerçekleştirdiğimiz sıçrama bunun da ötesindedir. Bu alanda 2017'de 15'inci sırada olan ülkemizi 2024'te 7'nciliğe yükselttik. Turizm gelirleri artışında yakaladığımız bu ivmeyle 64 milyar dolarlık 2025 sonu hedefimizi de yakalayacağız. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde milletimizin hizmetkarı olarak çalıştığımız bu yolda daha fazlası, daha iyisi için ilerlemeyi sürdüreceğiz."

'TÜRKİYE YILLIK 780 KAZI VE ARAŞTIRMA ÇALIŞMASIYLA DÜNYADA LİDER ÜLKEDİR'

Bakan Ersoy, Turizm Geliştirme Ajansı'nın tanıtım kampanyaları kapsamında yaptığı çalışmaları anlattı ve Türkiye'de yaklaşık 19 bin konaklama tesisinin turizm belgesi veya sertifika aldığını kaydetti. Bakan Ersoy, "Gerek turizm gerekse kültür başlığı altında öncelik ve önem verdiğimiz alanlardan bir tanesi de arkeolojidir. 2025 yılı sonunda Türkiye'de yürütülen yıllık 780 kazı ve araştırma çalışmasıyla dünyada lider ülke konumundayız. Geleceğe Miras Projesi'ni Cumhuriyet tarihinin en büyük arkeolojik seferberliği olarak hayata geçirdik. 2023 yılından bu yana insanlık tarihine ışık tutan değerlerimizi gün yüzüne çıkarmak, restorasyonlarla ayağa kaldırmak adına benzeri görülmemiş bir mesai yürütmekteyiz. 2025 yılı itibarıyla 65 ilde 255 kazı alanında çalışma yapılmaktadır. Yabancı heyetlerce yürütülen 29 kazımızı da 12 aylık kazı programına dahil ederek her birine Türk Koordinatör Kazı Başkanı atadık. Gururla ifade etmek isterim ki bugün yerli ve milli bir Türk arkeolojisi bütün insanlık tarihini aydınlatacak çalışmalara ev sahipliği yapmaktadır. Kazı ve restorasyon çalışmalarının yanı sıra yine Geleceğe Miras Projesi kapsamında 17 antik kentimizde ziyaretçi karşılama merkezi ve çevre düzenleme projelerini tamamladık, 13 noktada da çevre düzenleme uygulamalarını bitirdik" diye konuştu.

'AYASOFYA TARİHİNİN EN BÜYÜK RESTORASYON ÇALIŞMALARINI SÜRDÜRÜYORUZ'

Bakanlığın yürüttüğü restorasyon çalışmaları hakkında bilgi veren Bakan Ersoy, "2025 yılı içerisinde tarihinde ilk kez Ayasofya-ı Kebir Camisi Bütüncül Projesi'ni de tamamladık. Deprem başta olmak üzere olası risklere karşı Ayasofya'yı koruma çalışmalarımız devam etmektedir. Bu kapsamda Ayasofya tarihinin en büyük restorasyon çalışmalarını sürdürdüğümüzü de hatırlatmak isterim. Mimar Sinan'dan bu yana yapılan en kapsamlı restorasyon çalışmasıyla Ayasofya'yı hem koruyacağız hem de gelecek nesillere en sağlam şekilde ulaştıracağız. Bu noktada bir kez daha tüm restorasyon faaliyetlerimizde bilimsel yöntem uygulamalarına bağlı kaldığımızı vurgulamayı gerekli görüyorum. Atılacak her adım alanında uzman akademisyenlerimizin yer aldığı bilim kurullarınca belirlenmekte, yapılan her müdahale ve koruma işlemi kurul kararlarıyla uygulanmaktadır. Ayasofya'da da yapının zarar görmemesi için bir yıllık bir hazırlık süreci ve 50'den fazla toplantı gerçekleştirildi. Oluşabilecek tüm sabit ve hareketliliklerin statik hesapları, zeminlerde yükleme testi, zemin testi ve jeoradar taramaları yapılarak bütün laboratuvar çalışmalarıyla birlikte bu kararlar alındı" dedi. Bakan Ersoy, UNESCO heyetinin Haziran 2024 sonrası Ayasofya ile ilgili yazdığı yazıyı okudu.

'2002-2025 YILLARI ARASINDA YURT DIŞINDAN GETİRİLEN ESER SAYISI 13 BİN 448'E ULAŞTI'

Bakan Ersoy, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadele ettiklerini vurgulayarak, "2025 yılında yurt dışından iadesini sağladığımız 180 eserle birlikte 2002-2025 yılları arasında yurt dışından getirilen eser sayısı 13 bin 448'e ulaşmıştır. Bunların 9 bin 133'ü ise 2018 yılı sonrasında ülkemize kazandırılmıştır. 2025 yılı itibarıyla 217 müze, 146 düzenlenmiş ören yeriyle hizmet vermekteyiz. 2025 yılı kasım ayı sonu itibarıyla Bakanlığımıza bağlı müze ve ören yerlerini yaklaşık 31 milyon 750 bin kişi ziyaret etmiştir. Vakıf eserlerine yönelik restorasyon ve ihya faaliyetleri çalışmalarımızın sadece bir yönüdür" değerlendirmesinde bulundu.

'2025 YILINDA TOPLAM 54 BİN ÖĞRENCİYE TÜRKÇE ÖĞRETİLDİ'

Bakan Ersoy'un konuşması sırasında CHP, İYİ Parti ve Yeni Yol milletvekillerinin bir kısmı Genel Kurul Salonu'nu terk etti. Yunus Emre Enstitülerinin 69 ülkede 93 yurt dışı temsilciliğiyle Türkiye'nin yumuşak güç potansiyelini etkin bir biçimde kullanıldığını aktaran Bakan Ersoy, "Ülkemizin izlemekte olduğu aktif dış politika ve hayata geçirdiği başarılı hamleler neticesinde Türkçe'ye olan talep de artmıştır. Bu talebe cevap veren enstitümüz, 2025 yılında yüz yüze ve çevrim içi Türkçe kurslarıyla 25 bin 966 kişiye ulaşmıştır. Tercihim Türkçe Projesi'yle de farklı ülkelerdeki okullarda Türkçe'nin seçmeli ve zorunlu yabancı dil olarak okutulmasına yönelik çalışmalar yürüterek çocuklara Türkçe öğretme noktasında güçlü adımlar atmaktadır. 2025 yılında toplamda 54 bin 555 öğrenciye Türkçe öğretilmesi sağlanmıştır" ifadelerini kullandı.

'TARİFSİZ BİR ACI'

Bolu Kartalkaya otel yangınında hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet dileyen Bakan Ersoy, "Benim de 2 evladım var. Evlatlarını, ailelerini kaybedenler oldu. Bu, tarifsiz bir acı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yangının ardından 16 Nisan 2025 tarihinde 1'inci teftiş ve 17 Haziran 2025 tarihinde yapılan 2'nci teftiş sonuçlarına rağmen Bakanlık olarak bürokratlarımız hakkında Danıştay'ın aldığı karardan çok daha önce soruşturma izni verdik. Soruşturma izni verilmediği söylemi asla gerçeği yansıtmıyor. Yargı süreci devam etmektedir" diye konuştu.

'BOLU KARTALKAYA İLE İLGİLİ SÖYLEMLERİMİ YOK SAYİP ÇARPITMANIZI ÜZÜNTÜYLE KARŞILIYORUM'

Bakan Ersoy, milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Bakan Ersoy, Bolu Kartalkaya otel yangını ile ilgili milletvekillerinin soruları üzerine, "Öncelikle, Bolu yangınıyla başlamak istiyorum. Bakın, ben Bolu yangınıyla ilgili yaptığım bütün konuşmalarda üzüntülerimi dile getirdim, üzüntülerimi dile getirerek başladım. Benim de 2 evladım var. Evlatlarını, ailelerini insanlar kaybettiler. Çok acı verici, çok üzüntülü bir konu. Bunu her konuşmamda istisnasız dile getirdim. Benim söylemlerimi yok sayıp çarpıtmanızı da gerçekten üzüntüyle karşılıyorum. Bu olaydan sonra Bakanlığımız 16 Nisan ve 17 Haziran tarihlerinde 2 tane teftiş yaptı. 2 teftiş raporunun sonucundan sonra da 18 Temmuz'da 3 bürokratımızla ilgili soruşturma iznini verdik. Soruşturma izniyle ilgili belge de burada, onu da size iletelim. 25 Eylül'de de Danıştay kapsamını genişletti yani mahkeme süreci zaten devam ediyor. Yargılama süreci sırasında benim zaten yargılamayla ilgili bir yorum yapmam hukuken de doğru olmaz, içinizde avukatlar var, hukukçular var. Plan ve Bütçe Komisyon sırasında da özellikle bizim Bakanlık mevzuatıyla ilgili bilgilendirme yaptım" ifadelerini kullandı.

'NEŞE ÇILDIK EN LİYAKATLİ PERSONELDEN BİRİ'

Milletvekillerinin Neşe Çıldık ile ilgili sözlerini hatırlatan Bakan Ersoy, "Çok sık gündeme getiriliyor. Bakın, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürümüz sanki benimle birlikte ilk kez Bakanlık kariyerine başladığı algısı yaratılmaya çalışılıyor. Ben 2018 yılının Temmuz ayında bu göreve atandım. Kendisi ise 1982 yılında yani benden tam 36 yıl önce Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde çalışmaya başlamış ve Genel Müdürlüğün tüm kademelerinde görev aldıktan sonra şu anda bulunduğu kadrosuna ulaşmıştır. Yani Bakanlıktaki en liyakatli birkaç personelden biridir, benim de kendisiyle çalışmam gayet normaldir" diye konuştu.

'ÇOK SAYGISIZ BİR İNSANSINIZ'

Bakan Ersoy, İYİ Parti Grup Başkanvekili Turhan Çömez'in Adalıyalı ile ilgili iddiaları üzerine, "Bu benim 8'inci bütçem, daha önceki 7 bütçede aynı konu gündeme geldi, açıkladım. Herhalde Sayın Çömez, benim bunu artık boynuma takarak dolaşmam gerekiyor. Bakın, burada, çok net" derken, İYİ Parti'li Çömez araya girerek, "Boynunuza takmayacaksınız Sayın Bakan, cevap vereceksiniz soru önergeme. Koskoca Meclis'in soru önergesine cevap vereceksin" dedi. Bunun üzerine Bakan Ersoy, "Çok saygısız bir insansınız, nasıl profesörsünüz merak ediyorum. Bakın 15 Şubat 2018 tarihinde verilmiş belgeyi defalarca grup başkan vekillerinin hepsine kopyasını dağıttım. Ben temmuz ayında bakan oldum. Yazılı evrak veriyorum hala inanmıyorsun" diye cevapladı.

'AÇIK İHALE YÜZDE 20'YLE GERÇEKLEŞMİŞ'

Ayasofya ve Efes ihaleleri ile ilgili soruları değerlendiren Bakan Ersoy, şöyle devam etti:

"Bakın, şimdi, benzer bir ihale Nisan 2018 yılında Bakanlığımız tarafından yapılmış. Bu biliyorsunuz müze ihalesi, açık ihale, yüzde 20'yle gerçekleşmiş. Vakıfların Ayasofya ihalesi ise aşamalı bir süreçle sonuçlanmış. Yani ne olmuş? 2 milyon ziyaretçiye kadar yüzde 12,5; 2,5'a kadar yüzde 10; sonrasında da yüzde 5 yani ortalaması yüzde 11 komisyonla gerçekleşmiş. Artı, personel sayıları mecburiyetlerine baktığınız zaman neredeyse 10 katı fazla personel çalıştırma mecburiyeti getirilmiş çünkü vakıflar, orası Ayasofya, çok hassas bir şey olduğu için, çok sıkı denetlenmesi, gözetlenmesi gereken. Bütün işletme giderleri vesaire de işletmeciye ait olmak kaydıyla bu oranları veriyorum. Şu anda minimum 125 personelle çalışıyor, hani bizim Turizm Bakanlığı'nın müze ihalesindeki gibi olsa zaten 10-15 personelle çalışıyor olacaktı. Yatırımla ilgili oradaki bütün müze işletme haline gelene kadar ki hani oradaki işletmeyle ilgili kısmına baktığınız zaman Ayasofya'nın ziyaretçi işletmeyle ilgili 2 milyon eurodan fazla yatırım ve işletme giderlerinin tamamı da firma tarafından yapılma mecburiyeti getirilmiş. Şimdi, 50 milyon euro kar sağladı firma' falan deniyor. 50 milyon euro yani hangi matematikle yapılıyor, bilmiyorum. Mesela 2024 yılını baz alalım, bitmiş yılı baz alalım; 50 milyon euro toplam cirosu yani o ziyaretçilerden elde edilen toplam ciro. Bu 50 milyon euronun yüzde 20'si KDV olarak zaten direkt hazineye gidiyor, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na gidiyor, yüzde 5'i belediye vergisi olarak belediyeye ödeniyor, kalan üzerinden ortalama yüzde 11'i bulduğunuz zaman zaten maksimum 4 milyon euroya yakın bir gelir elde ediliyor. Zaten bu komisyon oranlarında denk geliyor ama o 125 personel yani bütün bu nitelikli personellerin ve işletme giderlerinin şeyi bunun içinden sağlanmak zorunda."

BÜTÇE KABUL EDİLDİ

Genel Kurul'da Meclis Başkanvekili Celal Adan, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ona bağlı kuruluşların 2026 Yılı Bütçesi tekliflerini ayrı ayrı okuttu. Oylama sonucunda bakanlığın bütçesi kabul edildi. Meclis Başkanvekili Adan, birleşimi yarın saat 11.00'de toplanmak üzere kapattı.